Xenopedia
Advertisement
Xenopedia
Pomoc  Indeks pomocy ► Zasady pisania artykułów

   Ten artykuł przedstawia pokrótce zasady, którymi należy kierować się podczas edycji artykułów tematycznych w Xenopedii. Zalecenia są zbiorem rozwiązań problemów i niejasności, pojawiających się przy pracy nad artykułami. Ich celem jest zapewnienie poprawności i jednolitości tekstu artykułów. Prosimy wszystkich radaktorów o przestrzeganie podanych tu zaleceń. Postępowanie według zasad ułatwi i przyspieszy pracę nad Xenopedią, a także zapobiegnie konfliktom. Jakiekolwiek wątpliwości odnośnie poniższych zasad najlepiej wyrazić na stronie dyskusji tej strony pomocy.

Zasady główne[]

Encyklopedyczność[]

   Podstawowym kryterium, którym należy się kierować podczas tworzenia artykułu jest encyklopedyczność danego hasła. Trzeba pamiętać, że tworzymy encyklopedię na temat świata Obcych. Oznacza to zarówno, że:

   Na Xenopedii mogą się znaleźć artykuły opisujące zagadnienia zbyt małej wagi, aby mogły zasłużyć na miejsce w Wikipedii - jak bohaterowie, roboty, zwierzęta, statki kosmiczne, sprzęty, uzbrojenie, planety, które pojawiły się w pojedynczych komiksach, grach, itp. Umieszczamy jednak jedynie te treści, które mają oparcie w licencjonowanych źródłach (chyba, że opisujemy produkcje fanowskie - o tym niżej). Oznacza to, że nie są dopuszczalne żadne spekulacje, teorie - na to jest miejsce na stronie dyskusji danego artykułu, lub na forum.

   Z drugiej strony Xenopedia nie jest encyklopedią ogólnotematyczną, hasła z prawdziwego świata mogą się w niej pojawiać o tyle o ile dotyczą one uniwersum Obcych[1]. Dla nas encyklopedyczny jest artykuł pt. Ridley Scott, ponieważ jest jednym z twórców filmów o Obcych, nie mieści się jednak w naszym zakresie tematycznym artykuł o Royal College of Art, do której Scott uczęszczał, niezależnie od prestiżu tej uczelni. W takim wypadku najlepiej jest uczynić w artykule odsyłacz do odpowiedniego artykułu w Wikipedii lub danej wiki tematycznej. Jak tego dokonać opisane zostało w dziale Jak edytować stronę. Mogą zdarzyć się wypadki, kiedy można odstąpić od tej reguły - szczegóły tutaj.

Neutralny punkt widzenia[]

   Neutralny punkt widzenia oznacza że w artykułach absolutnie unikamy stosowania sformułowań wartościujących, wyrażania własnych opinii na dany temat itp. Tylko suche fakty, oraz - wszystkie fakty.

Przykłady naruszenia zasady neutralności:

  • Yautja są najlepiej uzbrojoną rasą w galaktyce.
  • Xenomorph jest organizmem idealnym.
  • Ridley Scott to najbardziej utalentowany reżyser.

   Jakiekolwiek pojawienie się w artykule elementów wartościujących należy uzasadnić, najlepiej poprzez odwołanie do wiarygodnego źródła. Nie należy pisać zdań typu Obcy kontra Predator był kiepskim filmem, nawet gdy samemu się tak uważa. Zdanie W opinii większości krytyków i fanów film Obcy kontra Predator nie był tak udanym filmem jak poprzednie spełnia już kryterium neutralności. Natomiast uzupełnienie tej opinii linkiem do Internet Movie Database, gdzie film uzyskał zaledwie średnią głosów 5,4 w dziesięciopunktowej skali ocen[2] czyni jego obecność w artykule uzasadnioną. Prezentując daną opinię nie oceniamy jednak jej słuszności.

   Forsowanie swojej opinii na Xenopedii jako jedynie słusznej prowadzi tylko do wojen edycyjnych z użytkownikami mającymi odmienne zdanie. Jeśli chcesz się podzielić swoimi odczuciami na jakiś temat, odwiedź forum. Oczywiście na blogach użytkowników subiektywne opinie są jak najbardziej dozwolone, a wręcz pożądane.

   Uwaga! Jeśli jakaś opinia jest cytatem z dzieła literackiego (komiksowego), nie jest to naruszenie neutralności. Przykładem niech będzie opinia dra Churcha z komiksu Aliens: Labirynt:

"Zaprawdę, każdy z nas w głębi duszy pragnie być jak ten obcy... przerażająco silny, pozbawiony sumienia, obdarzony czarnym sercem kosmosu, które pozwala przeć naprzód i niszczyć."

Prywatny kanon[]

   Prywatny kanon to zjawisko spotykane wśród fanów polegające na uznawaniu lub nieuznawaniu pewnych elementów świata przedstawionego. Dotyczy to zwłaszcza tych zjawisk, których kanoniczność jest niepewna (zobacz np. superfacehugger), lub gdy dane z różnych źródeł są wzajemnie sprzeczne. Przy redagowaniu artykułu należy wystrzegać się kierowania prywatnym kanonem.

Najpierw dane z filmów[]

   Poniższa zasada dotyczy artykułów opisujących rzeczy i zjawiska fikcyjne, pochodzące z uniwersum świata Obcych jak Yautja, Nostromo, czy Fiorina 161. O ile to możliwe, artykuł konstruujemy w ten sposób, że najpierw opisujemy fakty, które zostały pokazane na ekranie, dopiero później uzupełniamy je wiadomościami z innych źródeł - pozwoli to na uniknięcie bałaganu, szczególnie gdy źródła pozafilmowe są sprzeczne z filmowymi, lub ze sobą nawzajem. Nie dotyczy to artykułów opisujących elementy, które pojawiły się wyłącznie w komiksach, książkach, grach itp. Wiadomości napisane z punktu widzenia prawdziwego świata umieszcza się na końcu artykułu w sekcji Za kulisami.

Fan fiction i fan art[]

   Najkrócej mówiąc, Xenopedia nie jest najlepszym miejscem do bezpośredniej prezentacji swojej twórczości. Oczywiście nie oznacza to, że dyskryminujemy przedsięwzięcia fandomu. Projekty fanowskie (w tym znane parodie) mogą zasłużyć na swój artykuł w Xenopedii, jeżeli są znane od dłuższego czasu, można łatwo wyszukać o nich informacje w internecie, lub mają w inny sposób potwierdzony kultowy status. Jedna uwaga - nie zamieszczamy na Xenopedii tekstów fanfików w przestrzeni nazw artykułów - można to robić jedynie na blogach użytkowników. Unikaj też pisania artykułów o swoim własnym projekcie - możesz mieć problemy z obiektywnością. Jeżeli naprawdę stworzyłeś coś, co stało się sławne - prędzej czy później ktoś o tym napisze.

   Inaczej ma się sprawa z grafikami. Przyjmujemy od chętnych użytkowników wykonane przez nich projekty - szczególnie pożądane są grafiki, które mogą zastąpić te pochodzące z oficjalnych źródeł, chronione prawem autorskim. Dotyczy to przede wszystkim uzbrojenia, sprzętu, pojazdów itp. Wymagania są następujące:

  • Grafika musi być dobrej jakości.
  • Wygląd, proporcje, itp. danego przedmiotu muszą być zgodne z oficjalnymi źródłami (sourcebooki, manuale).
  • Grafikę musisz opublikować na Xenopedii na zasadzie jednej z poniższych licencji.
  • Pamiętaj, że choć jesteś autorem grafiki, nie masz pełnych praw autorskich do przedstawionego na niej obiektu.

Zasady dodawania filmów[]

   Filmy z serwisów typu YouTube powinny służyć uzasadnionej ilustracji danego artykułu. Nie wzbudzają zastrzeżeń gameplaye z gier, oficjalne spoty i zwiastuny reklamowe, drobne fragmenty filmów czy wywiadów. Absolutnie niedozwolone jest linkowanie do list odtwarzania użytkowników oferujących pocięte na fragmenty pełne wersje filmów. Oczywiście zakaz umieszczania filmów nie dotyczy obecnych w internecie niekomercyjnych filmów stworzonych przez fanów. Należy trzymać się zdrowego rozsądku i niepisanej zasady, że im dłużej dany film jest obecny na serwisie, tym większe prawdopodobieństwo, że nie został uznany za nadużycie.

Zalecenia edycyjne[]

Polskie tytuły i nazewnictwo[]

   Dzieła wydane w Polsce powinny posiadać artykuł o polskim tytule, podanym przez oficjalnego dystrybutora jak Obcy - ósmy pasażer Nostromo, chyba, że tytuł jest identyczny jak jego oryginalny odpowiednik (np. komiks TM-Semic Aliens vs. Predator). Zachowujemy oryginalną pisownię i składnię tytułu. Pisownia tytułów jest ważna, gdyż nierzadko między wydaniami zachodnimi a polskimi występują znaczące różnice, jak w przypadku komiksu Aliens: Widmo.

   Jeżeli dany obiekt posiada zarówno nazwę polską, jak i zagraniczną (np. książka wydana w USA, a następnie przetłumaczona i wydana w naszym kraju), to umieszczamy go pod nazwą polską, a spod zagranicznej robimy przekierowanie. Jeżeli dana nazwa była tłumaczona na polski na różne sposoby, to artykuł umieszczamy pod prawidłową i aktualną, a z innych robimy przekierowania. W przypadku gdy brak oficjalnego tłumaczenia zachowujemy tytuł oryginalny, w treści artykułu możemy podać znaczenie tytułu w języku polskim.

Zasady językowe[]

   Podczas pisania artykułów zalecane jest przestrzeganie zasad pisowni języka polskiego[3]. W szczególności dotyczy to zasad ortografii i interpunkcji. W dobrym tonie jest przed wysłaniem sprawdzenie tekstu pod kątem poprawności językowej. Jednym z najczęstszych błędów jest używanie dużych liter zamiast małych. To, że w oryginale, czyli w języku angielskim, wyraz jest napisany z dużej litery, wcale nie oznacza, że tak samo będzie w języku polskim. W tytułach polskich filmów i książek generalnie jest tak, że tylko pierwsza litera jest literą wielką (chyba, że pojawia się nazwa własna). W tytułach angielskich wielką literą piszemy każdy rzeczownik i przymiotnik. Niekiedy jednak polskie wydawnictwa zachowują pisownię wielką literą.

Małą literą ponadto piszemy:

  • nazwy godności oraz stopnie wojskowe (kapitan, porucznik)
  • polskie nazwy broni jak logiczny pistolet maszynowy (porównaj ciężki karabin maszynowy w słowniku PWN)
  • nazwy pospolite zwierząt, roślin, maszyn itp.
  • nazwy wydarzeń historycznych

Wielką literą piszemy:

  • imiona własne ludzi, innych inteligentnych istot, zwierząt itp.
  • pseudonimy
  • nazwy gwiazd, planet i konstelacji
  • nazwy części świata, państw i ich mieszkańców
  • nazwy własne statków kosmicznych
  • nazwy geograficzne mórz, rzek, kontynentów
  • przymiotniki wchodzące w skład nazw geograficznych
  • nazwy urzędów, władz, instytucji, organizacji

Apostrofy i odmiana nazwisk:
Wbrew temu, co może się wydawać, w większości przypadków nie ma potrzeby używania apostrofu.
Zobacz więcej na ten temat w słowniku PWN.

Przyjrzyj się też najczęstszym błędom językowym na Wikipedii.

Zalecana forma i struktura artykułów[]

   W Xenopedii hasło umieszczamy pod "oficjalną" nazwą. Co to znaczy? Jeżeli jakaś postać jest znana pod nazwiskiem i pod pseudonimem, jak na przykład Newt, hasło umieszczamy pod nazwiskiem, z pseudonimu (jeśli jest popularny) robimy przekierowanie. Tytuł artykułu o danej postaci powinien zawierać jej imię i nazwisko, bez rang wojskowych czy stopni naukowych (doktor, kapral itp.) - chyba, że w oficjalnych źródłach brak jest danych na ten temat - wtedy można utworzyć artykuł posługując się tylko nazwiskiem lub pseudonimem.

   Piszemy z punktu widzenia nie osadzonego w żadnym konkretnym czasie - stąd nie stosujemy wyrażeń w rodzaju frachtowiec starego typu, bo nie zawsze był on stary.

   Opisy książek i innych źródeł piszemy w czasie teraźniejszym, jednak historie postaci i tym podobne relacje - w czasie przeszłym. Zatem dla przykładu: Newt mieszkała w kolonii Hadley's Hope.

   Na początku artykułu umieszczamy krótki akapit zawierający podstawową informację o opisywanym obiekcie. Na początku tego akapitu powtarzamy nazwę opisywanego obiektu, pogrubioną czcionką. Jeśli dana rzecz posiada dwie równoprawne nazwy (i np. spod jednej jest zrobione przekierowanie), to obie tam wymieniamy.

   Powinno to wyglądać mniej więcej w ten sposób:

Bishop to android zbudowany na podobieństwo Charlesa Bishopa Weylanda (właściciela Weyland Industries).

   Następnie może się znaleźć dokładniejszy opis, w zależności od długości i struktury podzielony na kilka sekcji.

   Ponieważ skrypt MediaWiki nie pozwala na bezpośrednie tworzenie wcięć, do wstawienia akapitu używamy szablonu akapit.

   Wszelkie cytaty, które mają za zadanie lepiej ilustrować opisywane zagadnienie umieszczamy PO POLSKU. Jeśli istnieje oficjalne polskie tłumaczenie - to takie zamieszczamy, jeśli nie ma cytatu po polsku, to dopuszczalne jest tłumaczenie fanowskie.

   Pod koniec artykułu mogą znaleźć się następujące sekcje (poziomu drugiego):

  • Źródła - tu wypunktowujemy źródła, w których pojawia się dany obiekt.
  • Zobacz też - linki do tematów pokrewnych, jeśli nie udało się danego hasła wpleść w treść artykułu.

Przekierowanie[]

   Przekierowanie stosuje się wówczas, gdy jedno zagadnienie może mieć kilka równoważnych nazw. Polega ono na umieszczeniu tekstu hasła na stronie o jednej z równoważnych nazw - najlepiej gdy jest to nazwa spotykana najczęściej, i utworzeniu stron z pozostałymi nazwami zawierającymi zamiast tekstu - specjalną konstrukcję powodująca automatyczne przekierowanie do strony z tekstem - z wyświetlenie informacji, że nastąpiło takie przejście.

   Jeśli dane hasło ma równoważniki, to artykuł piszemy pod najczęściej używanym, a w pozostałych dajemy przekierowania. W przypadku nazw równoważnych warto zawsze zastosować przekierowanie, gdyż zwiększa to prawdopodobieństwo, że osoba szukająca danego zagadnienia na nie natrafi. Przekierowanie stosujemy za pomocą komendy #REDIRECT [[Hasło docelowe]]. Szczegóły techniczne zostały opisane w dziale Jak edytować stronę. Jeżeli nie jesteśmy pewni pod jaką nazwą powinien znajdować się artykuł, a które z alternatywnych nazw powinny służyć za przekierowania, możemy poddać problem pod dyskusję na stronie dyskusji artykułu, lub forum.

   Absolutnie nie należy stosować przekierowania ze stron z ewidentnie błędnymi nazwami - te będą bezwzględnie kasowane. Nigdy na Xenopedii nie powinno się pojawić przekierowanie np. Ellen Replay.

Strony ujednoznaczniające[]

   Strona ujednoznaczniająca (ang. disambiguation page, potocznie disambig) to strona encyklopedii internetowej opartej o MediaWiki, która zawiera linki (odnośniki) do stron precyzujących poszczególne znaczenia danego hasła (i tylko takie linki). Strona taka ma tytuł będący wspólną nazwą wszystkich artykułów. Na stronie ujednoznaczniającej nie wstawiamy kategorii. Kategoryzujemy jedynie hasła, do których linki znajdują się na stronie ujednoznaczniającej.

   Strony ujednoznaczniające tworzymy za pomocą szablonów ujednoznacznień. W zależności od typów haseł można stosować różne rodzaje ujednoznacznień:

  • Jeżeli jedna nazwa może oznaczać różne równoważne pojęcia, stronę ujednoznaczniającą tworzymy poprzez wstawienie na niej szablonu Disambig i podanie linków (odnośników) do poszczególnych stron:
{{disambig}}
* wpis1
* wpis2
* ...
== Zobacz też ==
* wpis3
* wpis4
* ...
  • Stronę zawierającą wiele wpisów można dla porządku podzielić na sekcje. Sekcja "Zobacz też" jest opcjonalna i powinna zawierać hasła kojarzące się z danym hasłem, ale nie będące znaczeniami ujednoznacznianego słowa. Dla przykładu United States Colonial Marines może kojarzyć się z hasłem Aliens: Colonial Marines, ale nie jest jednym ze znaczeń frazy Aliens: Colonial Marines.
  • Jeżeli jedno z określeń jest wyraźnie dominujące, możemy umieścić je pod swoim własnym tytułem, a na górze strony umieścić szablon DisambigR. Jeżeli mamy więcej, niż dwa określenia, ale jedno jest wyraźnie dominujące, to możemy za pomocą tej metody przekierować do szerszej strony ujednoznaczniającej. W przypadku jeśli na hasło wskazuje przekierowanie z alternatywnej nazwy, w artykule docelowym umieszczamy za pomocą szablonu DisambigP link do odpowiedniej strony ujednoznaczniającej. Jeżeli problem wymaga dokładniejszego i rozbudowanego określenia, używamy szablonu nawigacyjnego DisambigN. Tytuł takiej strony brzmi wówczas Tytuł (strona ujednoznaczniająca).

   Na stronie ujednoznaczniającej nie wstawiamy kategorii. Kategoryzujemy jedynie hasła, do których linki znajdują się na stronie ujednoznaczniającej.

Kategoryzacja[]

   Na zakończenie dodajemy artykułowi odpowiednią kategorię. Jeżeli dana kategoria jeszcze nie istnieje, należy ją stworzyć, żeby nie pozostawiać artykułu osieroconego. Jeżeli stworzymy w ten sposób nową kategorię - należy ją podłączyć do jednej z już istniejących. Należy dążyć do tego aby kategorie były maksymalnie zhierarchizowane. Znaczy to że kategorii najwyższego poziomu powinno być jak najmniej. Bardzo ważne jest także aby artykuły wchodziły TYLKO do najbardziej szczegółowych kategorii.

   Kategoria jest pewnym rodzajem hasła, więc również powinna zawierać słowny opis. Opis powinien dokładnie i jednoznacznie objaśniać, jakie hasła powinny trafić do danej kategorii tak, by każdy użytkownik czytający go nie miał wątpliwości, czy jakieś hasło przypisać do tej kategorii, jej nadrzędnej, czy też do jej podkategorii.

   Na przykład hasło Android przypisujemy do kategorii Androidy w ten sposób: [[Kategoria:Androidy| ]] co spowoduje, że hasło będzie w kategorii pojawiało się na pierwszym miejscu. Można stosować również gwiazdkę (*) lub wykrzyknik (!).

   Link do artykułu najlepiej opisującego kategorię umieszczamy za pomocą szablonu {{Main}}, na przykład tak: {{Main|Androidy}}.

   Aby umieścić gdzieś link do kategorii, należy wyraz Kategoria poprzedzić dwukropkiem - więcej na temat linkowania dowiesz się w dziale Jak edytować stronę.

Linki zewnętrzne[]

   Podstawowym celem istnienia sekcji linków zewnętrznych jest rozszerzanie i uzupełnianie informacji merytorycznych zawartych w prawidłowo napisanym artykule. Odnośniki znajdujące się w tej sekcji muszą uzupełniać artykuł o konkretne, cenne i wcześniej brakujące informacje. Aby jednak należy trzymać się kilku wskazówek.

  • Linki powinny być umieszczone w osobnej sekcji na końcu artykułu. Warunkowo dopuścić można odsyłacze w treści artykułu, o ile prowadzą do projektów Wikimedii lub Wikii.
  • Mile widziane są linki do oficjalnych autoryzowanych stron internetowych opisywanych osób i instytucji, lub też znanych internetowych baz danych takich jak np.
  • Nie wolno umieszczać linków do stron jawnie łamiących prawa autorskie.
  • Nie wolno wstawiać linków do stron zawierających treści obsceniczne, rasistowskie, naruszające dobra osobiste osób trzecich, pornograficzne, obrażające uczucia religijne i wszelkie innych zabronione prawem obowiązującym na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
  • Linki do fan-klubów i tym podobnych stron są akceptowane, o ile zamieszczane są w artykułach dotyczących fandomu.
  • Odnośniki nigdy nie powinny przeważać objętościowo nad artykułem.
  • Odradzane jest wstawianie linków do stron obcojęzycznych z pominięciem stron polskich, chyba że podobne strony w języku polskim są dużo uboższe od obcojęzycznych.

Przypisy w artykułach[]

   Przypisy można podzielić na:

  • objaśniające - zawierają dodatkowe informacje, których z różnych źródeł nie możemy zamieścić w głównym tekście artykułu.
  • źródłowe - stanowią one linki (odnośniki) do stron WWW zawierających źródłową informację, typowe odnośniki literaturowe do książek, komiksów, gazet i czasopism.

   Aby wstawić przypis używamy znaczników <ref>treść przypisu</ref>. Wszystkie znajdujące się w haśle odnośniki są numerowane i wiązane (linkowane) automatycznie, w kolejności ich występowania w tekście. Przypisy są numerowane, mają też przycisk (link) pozwalający na powrót do miejsca czytania.

   Aby przypisy wraz z linkami wyświetliły się w artykule, należy napisać:

==Przypisy==
{{Przypisy}}

co zaowocuje stworzeniem podsekcji (rozdziału) drugiego stopnia, a treść przypisów pokaże się w miejscu umieszczenia szablonu w postaci liczby umieszczonej w górnym indeksie. Wraz z nią wstawiony zostanie nagłówek sekcji "Przypisy". Szablon przypisów należy umieszczać bezpośrednio przed sekcją bibliografii.

Jeżeli w artykule tworzymy rozdziały trzeciego, czwartego lub następnego stopnia, zaleca się wstawianie znacznika:

<references/>

w odpowiednim podrozdziale. Szczegółowo wstawianie przypisów zostało opisane w dziale Jak edytować stronę. Dla pełniejszej informacji zobacz też wstawianie przypisów w Wikipedii.

Uwaga!

  • w przypisach nie wstawiamy linków do innych artykułów na Xenopedii - do tego służy sekcja Zobacz też!
  • Zgodnie ze standardami edytorskimi przypis zwyczajowo umieszczamy przed znakami interpunkcyjnymi.

Podpisy[]

   Xenopedia z założenia jest projektem nastawionym na współpracę użytkowników w celu ciągłego podnoszenia jakości artykułów. Dlatego nie podpisujemy się pod tworzonymi artykułami. W ich historii i tak będzie wiadomo, kto wniósł największy wkład we wspólne dzieło.

   Koniecznie natomiast pamiętaj o podpisie pod swoimi wypowiedziami na rozmaitych stronach dyskusji - robimy to przy użyciu trzech lub czterech znaków tyldy ((~~~~)).

Przypisy[]

  1. Uwaga! Osobną kategorię posiada Hans Rudolf Giger, w skład encyklopedii mogą wchodzić artykuły dotyczące jego twórczości.
  2. Dane z dnia 14. maja 2008
  3. http://so.pwn.pl/zasady.php
Advertisement