 Xenopedia ► Terminy i pojęcia
|
- Jeżeli jesteś użytkownikiem i nie wiesz co oznaczają niektóre terminy stosowane w artykułach...
- Jeżeli jesteś redaktorem i brakuje Ci słowa podczas pisania artykułu...
Xenopedia nie jest encyklopedią ogólnotematyczną. Oznacza to, że nie jest naszym zadaniem objaśniać czytelnikom pewnych podstawowych pojęć z wiedzy ogólnej. Dotyczy to zwłaszcza pewnych zagadnień ze świata mediów, do którego należą filmy, książki, gry i komiksy o Obcych. Ponieważ jednak zagadnienia te mogą być niezbędne do zrozumienia treści artykułów, specjalnie została utworzony ten minisłowniczek. Oczywiście omówienie tutaj owych haseł jest z natury rzeczy dość zwięzłe. Zachęcamy wszystkich użytkowników do dalszego zgłębiania wiedzy, poprzez korzystanie z Wikipedii lub innych źródeł. Jeżeli uważasz, że brakuje nam jakiegoś hasła, dopisz je!
A[]
Abandonware
Abandonware to oprogramowanie, którego twórca już nie sprzedaje i nie zapewnia dla niego obsługi. Spotyka się również użycie tego określenia w stosunku do oprogramowania, którego twórca świadomie zaprzestał rozwoju i wsparcia produktu. Ponieważ wiele z tych programów, a szczególnie gier, nadal jest chętnie używanych, powstały w Internecie miejsca pozwalające je uzyskać.
Adaptacja komiksowa
Adaptacja komiksowa - komiks, którego scenariusz powstał na podstawie filmu. Pierwszą adaptacją komiksową filmu o Obcych był komiks Alien: The Illustrated Story.
Adaptacja książkowa
Adaptacja książkowa - powieść tworzona na podstawie innego medium - zwłaszcza filmu, komiksu, rzadziej gry komputerowej lub fabularnej. Adaptacje książkowe tworzone są zazwyczaj na podstawie scenariuszy, toteż mogą wystąpić różnice między nimi, a ostateczną wersją np. filmu. W Polsce zwana także niezbyt poprawnie nowelizacją, co jest dosłowną kalką językową z angielskiego.
Add-on
Add-on (addon) to dodatek do gry. Dodatki najczęściej zawierają nowe obszary, bronie, obiekty i rozszerzenie fabuły istniejącej już gry.
AI
AI to skrót od angielskiego zwrotu określającego "sztuczną inteligencję" (Artificial Intelligence). W grze oznacza to tyle, że "wysoka AI" sprawia, iż przeciwnicy generowani przez komputer zachowują pozory logicznego działania.
Album
Najczęściej stosowane określenie jednego egzemplarza komiksu wydanego jako książka, stosowane też na określenie pojedynczego zeszytu.
Annual
Annual (ang. doroczny) to komiks ukazujący się co roku i raz na rok.
Arcade
Arcade oznacza tu po polsku automat do gry. Jest to konstrukcja służąca rozrywce, umieszczana najczęściej w salonach gier bądź też pubach lub klubach. Uruchomienie automatu następuje w momencie wrzucenia monety bądź żetonu w otwór wrzutowy, zabawa ograniczona jest zwykle pewnym wyznacznikiem narzuconym przez producenta lub właściciela automatu.
Artbook
Artbooki (ang.) to kolorowe albumy większego formatu z wysokiej jakości papierem i licznymi kolorowymi i czarno-białymi ilustracjami. Artbooki mogą być poświęcone konkretnym autorom, tytułom serii, lub obu na raz.
Artwork
Artwork (ang.) to określenie na prezentowane niekiedy na łamach pism np. rysowane projekty grafiki, postaci, scenerii. Zobacz także: Concept art.
B[]
Beta
Beta to wersja gra jeszcze w fazie testów (tzw. beta-testy), korekt, poprawek, ale już wyglądająca praktycznie tak, jak jej wersja finalna.
Beta-testerzy
Beta-testerzy to ludzie zajmujący się testami niemalże gotowych gier wykrywający rozmaite błędy, sugerujący zmiany, poprawki itp. Obecność wielu bugów w grze to sygnał, że developer być może poskąpił czasu i pieniędzy na beta-testy.
Blurb
W żargonie wydawniczym blurbem nazywa się krótką notkę zamieszczaną na ostatniej stronie okładki książki lub płyty DVD. Celem blurbu jest skrótowe poinformowanie potencjalnego czytelnika o zawartości książki i zachęcenie go do zakupu. Blurb zawsze opisuje utwór w sposób pozytywny lub nawet entuzjastyczny, gdyż z założenia ma charakter marketingowy, a nie krytycznoliteracki. Termin został stworzony przez amerykańskiego humorystę Geletta Burgessa.
Boss
Boss (z ang., dosłownie szef) w grach komputerowych określenie unikalnego silnego przeciwnika, z którym należy walczyć na końcu jakiegoś etapu, w odróżnieniu od zwykłych, słabszych przeciwników, z dużymi ilościami których walczy się przez cały okres gry. Często aby go pokonać potrzebna jest odpowiednia strategia walki.
Bot
Bot to inteligentny (w miarę), kierowany przez komputer, przeciwnik, symuluje działanie innego żywego gracza.
Bug
Bug (z ang. pluskwa, owad, robactwo) zwany czasem w Polsce burakiem, babolem - slangowe określenie na błędy znalezione w grach.
C[]
Capture the Flag
Capture the Flag (ang. pochwyć, zdobądź flagę) Odmiana deathmatchu. Gracze walczą, podzieleni na zespoły, a ich celem jest zdobycie flagi konkurencyjnego zespołu i przeniesienie jej np. do własnej bazy.
Cheat
Cheat (ang. oszustwo) to wprowadzona przez twórców gry "furtka" dla tych, którzy nie dają sobie rady z grą. Cheaty są umieszczane w grach przeważnie z powodu znacznego uproszczenia procesu testowania gry. Cheaty mogą też być wynikiem ingerencji w strukturę gry, lub stosowaniem specjalnych programów wspomagających.
Collaborative
Collaborative, (ang. collaborate + -ive = wspólny, kolektywny, we współpracy) - dzieło (najczęściej książka) stworzone przez co najmniej dwóch autorów, np. książka Obcy: Wojna samic napisana przez Steve'a i Stephanie Perry. W przypadku komiksu o collaborative mówimy, gdy istnieje co najmniej dwóch współpracujących scenarzystów.
Concept Art
Concept Art jest wstępem do wizualizacji w przedstawianych produkcjach. Przedstawiane na nim projekty mogą różnić się od ostatecznej wersji tego, co zobaczymy w filmie, grze, komiksie. Porównaj: Artwork.
Cooperative
Cooperative (Co-op) to odmiana gry w trybie multiplayer. Gracze walczą w zespole, przeciwko komputerowi, lub innemu ludzkiemu zespołowi.
Cliffhanger
Cliffhanger (ang. "zawieszenie na krawędzi klifu") - zabieg stosowany w filmach (zwłaszcza w serialach), powieściach i komiksach, polegający na nagłym zawieszeniu akcji w sytuacji pełnej napięcia, w której główni bohaterowie znajdują się w trudnej sytuacji, nawet zagrożenia życia.
Cover story
Cover story (ang. cover story - historia z okładki) odnosi się do artykułu nie "z pierwszej strony", ale "anonsowanego na okładce", czyli po prostu "głównego". Okładka czasopisma jest nienumerowana, a na pierwszej stronie zazwyczaj zamieszcza się reklamy albo spis treści.
Crossover
Crossover (z j. angielskiego) jest to sytuacja, w której dochodzi do spotkania bohaterów różnych komiksów (filmów). Crossovery powstają w celach mocno komercyjnych, by przyciągnąć fanów scalanych dzieł. Jeżeli komiksy takie wydawane są w obrębie jednego wydawnictwa, historia taka zazwyczaj jest uznawana za część historii głównych bohaterów, jeżeli jednak spotykają się bohaterowie różnych światów, komiks ten istnieje najczęśćiej poza kontinuum obydwu wydawnictw. Zobacz też: versus
Cut-scenki
Cut-scenki (ang. cut-scenes) ogólna nazwa filmików, animacji itp. łączących np. kolejne etapy gry lub przerywających akcję gry.
Cover art
Cover arty są to ilustracje zdobiące okładkę. W przemyśle komiksowym często cover art wykonuje inny, wyspecjalizowany rysownik (choć nie jest to regułą). Zatrudnienie znanego artysty ma często przyciągnąć czytelników (np. okładka Simona Bisleya do pierwszego numeru Motorhead).
Cover artist
Cover artist to rysownik wykonujący cover arty.
D[]
Deathmatch
Deathmatch (ang. w wolnym tłumaczeniu śmiertelne starcie) to rodzaj rozgrywki w trybie multiplayer. Polega na walce z innymi graczami, bez udziału komputerowych przeciwników, przez określony z góry czas lub do określonej ilości śmierci.
Demo
Demo może oznaczać:
- skrót od określenia wersja demonstracyjna. Jest to pokazowa wersja danej gry (zawierająca np. tylko kilka misji) często dostępna w Internecie lub na płytach dołączanych do czasopism lub innych gier. Dema przeznaczone są do sprawdzenia czy dany tytuł spełnia oczekiwania gracza.
- twórczość muzyczną, plastyczną (grafika komputerowa), filmową, programistyczną; zapisaną i udostępnianą jako demonstracja możliwości twórców. Dema są przejawem działalności twórczej w ramach subkultury demosceny.
Demoscena
Demoscena to nieformalne zrzeszenie twórców (subkultura użytkowników komputerów) zajmujących się tworzeniem tzw. dem.
Donationware
Donationware to licencja oznaczająca, że oprogramowanie nią objęte może być dowolnie modyfikowane, kopiowane i dystrybuowane pod warunkiem, że licencjobiorca zapłaci autorowi symboliczną kwotę.
Dymek
W komiksie, dymek (ang. speech bubble, speech baloon) jest potoczną nazwą, używaną do określania obiektów w których znajduje się tekst wypowiadany przez bohaterów. W zależności od kształtu dymku i jego "końcówki", może on przedstawiać tekst mówiony, tekst wykrzykiwany lub myśli danej postaci.
E[]
Easter Eggs
Easter Eggs (dosł. z ang. wielkanocne jaja) – różnego rodzaju nawiązania do rzeczywistości (również wirtualnej) zamieszczane przez programistów w swoich produkcjach. Mogą nawiązywać do filmów, literatury, sławnych postaci itd. Mają najczęściej akcent humorystyczny. Znalezienie takiego nawiązania wymaga wykonania odpowiednich czynności, wciśnięcia kombinacji klawiszy itp. Chociaż easter eggs występują głównie w grach komputerowych, podobne ukryte aluzje stosowane są w innych mediach, np. nawiązania do komiksu X-men w Deadliest of the Species autorstwa Chrisa Claremonta.
Edytor
Edytor jest to program dołączony do gry (albo stanowiący jej integralną całość) umożliwiający edycję nowych plansz, grafiki, możliwości sterowanej przez gracza postaci itp.
Emulator
Emulator to program komputerowy, który duplikuje funkcje jednego systemu informatycznego w innym, dzięki czemu ów drugi system zwraca te same rezultaty, co pierwszy. Emulatory umożliwiają m.in. uruchomienie na komputerze gry, która powstała na inną platformę sprzętową.
Engine
Engine to po polsku silnik gry. Jest to główna część kodu gry komputerowej. Silnik gry zajmuje się wyświetlaniem grafiki, przebiegiem rozgrywki, komunikacją sieciową, obsługą urządzeń zewnętrznych, dźwiękiem itd.
Expanded Universe
Expanded Universe (czasem extended universe, dosłownie z ang. rozszerzony wszechświat, w skrócie EU) to grupa informacji pochodzących z licencjonowanych materiałów. Należą do nich między innymi książki, komiksy, seriale telewizyjne oraz gry. Fakty z EU na ogół nie są przyjmowane za kanoniczne, traktuje je się za historie, które mogły, lecz nie musiały się wydarzyć.
F[]
Fanart
Fanart (a także Fan art) - twórczość artystyczna oparta na dziełach (zazwyczaj komercyjnych) innych autorów. Wywodzi się z języka angielskiego i oznacza inaczej twórczość fanów. Wszelkie grafiki, rysunki, komiksy i inne formy wizualne, w których występują postacie, miejsca, przedmioty stworzone przez kogoś innego, są fanartem.
Fancomic
Fancomic (Komiks fanowski, fankomiks), to komiks stworzony przez fanów. Zdecydowana większość fankomiksów jest rysowana przez twórców amatorskich, choć zdarzają się też dzieła zawodowych grafików, jak Paul Maybury czy Bill Flowers.
Fandom
Fandom to określenie zbiorowości społeczności fanów, zwykle używane w odniesieniu do fanów fantastyki. Jako fandom określa się zwykle ludzi aktywnie uczestniczących w klubach fanowskich, konwentach fantastyki lub w internetowych dyskusjach.
Fanon
Fanon to wyrażenie powstałe na skutek kontaminacji angielskich słów fan oraz canon (kanon). Odnosi się do elementów niekanonicznej, nielicencjonowanej twórczości fanów, zawartych w fan fiction, fan filmach i innych dziełach. Bywa, że niektóre wydarzenia przedstawione w fanonie stają się na tyle popularne w środowisku, że nierzadko uważane są przez poszczególne osoby za informacje pochodzące z oficjalnego źródła.
Fanfiction
Fan fiction (czasem używany skrót: ff, spolszczony skrót nazwy: fanfik) – opowiadanie napisane przez fana danego filmu, książki, komiksu itp. Osadzone są w świecie ich ulubionych utworów. Mogą przedstawiać historię alternatywną wydarzeń opisanych w pierwowzorze, kontynuację tychże, lub całkiem nową historię w realiach przedstawionego w oryginale świata.
Fanfilm
Fan film (ang. film fanowski, czasami spotykana pisownia fanfilm) jest produkcją filmową tworzoną przez fanów, najczęściej amatorów nie mających nic wspólnego z przemysłem filmowym (choć zdarzają się filmy kręcone przez profesjonalistów). Fanfilmy są produkcjami niekomercyjnymi, rozpowszechnianymi przez Internet lub na nieodpłatnych nośnikach, lub wyświetlane na konwentach.
Fanzin
Fanzin (skrót od ang. fan magazine) – rodzaj nieprofesjonalnego, zwykle niekomercyjnego pisma tworzonego przez osobę bądź grupę osób – miłośników jakiegoś tematu, skierowane do osób podzielających owe zainteresowania.
FPS
FPS (ang., skrót od first-person shooter) to rodzaj gry komputerowej, w której gracz steruje postacią, patrząc jej oczami.
Freeware
Freeware to licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji. Programy na licencji freeware mogą być nieodpłatnie wykorzystywane, jednak zabrania się czerpania korzyści finansowych z ich dystrybucji przez osoby trzecie.
G[]
Ghostwriter
Ghostwriter (ang. ghost duch + writer pisarz) osoba pisząca teksty (przemówienia, teksty naukowe, powieści itp.) dla kogoś innego, kto występuje jako ich autor.
God-mode
God Mode to funkcja często spotykana w grach zazwyczaj wskutek wpisania odpowiedniego kodu cheatu. Zwykle daje ona nieśmiertelność, nietykalność itp.
Gra fabularna
Gra fabularna (inaczej RPG, z ang. role-playing game, często zwana grą wyobraźni, potocznie erpegiem lub rolplejem) – gra, w której gracze (od jednego do kilku) wcielają się w role fikcyjnych postaci. Cała rozgrywka toczy się w fikcyjnym świecie, istniejącym tylko w wyobraźni grających. Jej celem na ogół jest rozegranie gry według zaplanowanego scenariusza i osiągnięcie umownie określonych, lub indywidualnych celów, przy zachowaniu wybranego zestawu reguł, zwanego mechaniką gry.
Gra wideo
Gra wideo - to forma interaktywnych multimediów używana do celów rozrywkowych. Gra składa się z odbieranego obrazu i dźwięku generowanego przez platformę sprzętową wyświetlanych na ekranie lub podobnym systemie audiowizualnym. Do gier wideo zalicza się gry komputerowe, gry na konsole (także przenośne), telefony komórkowe i automaty.
H[]
Hardcover
Hardcover (HC, pol. hacek, od ang. hard cover) to termin używany głównie w odniesieniu do amerykańskich komiksów, określa album stanowiący wydanie zbiorcze kilku zeszytów w twardej oprawie. Zobacz też trade paperback.
I[]
Imprint
Imprint (z ang.) to inaczej marka wydawnicza, pod którą wydawca publikuje określony rodzaj wydawnictw.
Inker
Inker to osoba nakładająca na ołówkowy szkic tusz oraz plamy czerni.
Interface
Interace (czasem używa się także spolszczonej wersji tego zwrotu - interfejs) to panel sterujący gry.
Interquel
Interquel to dzieło (książka, film, komiks, gra komputerowa itp.) przedstawiająca wydarzenia, które wydarzyły się pomiędzy poprzednimi kompletnymi dziełami.
Intro
Intro (ang. skrót od introduction) to film, animacja itd. wprowadzająca gracza w grę.
J[]
Joypad
Joypad, gamepad (czyt. dżojpad, gejmpad), pad – urządzenie sterujące używane w grach wideo i komputerowych.
Joystick
Joystick (dżojstik) - urządzenie wejścia komputera, manipulator służący do sterowania ruchem obiektów na ekranie. W podstawowej wersji zbudowany z wychylnego drążka zamocowanego na podstawce. Przechylanie drążka w odpowiednim kierunku powoduje stosowną reakcję sterowanego obiektu.
K[]
Komiks
Komiks to opowiadanie utworzone przez połączenie kilku lub więcej obrazków składających się na jakąś historię. Zazwyczaj obrazki są zaopatrzone w tekst narratora lub wypowiedzi postaci wprowadzone w postaci tzw. dymków.
Konwersja
Konwersja gry to przeniesienie danej gry z innej platformy sprzętowej. Czasem gry są z założenia produkowane od razu w wersjach na różne platformy sprzętowe i wtedy nie jest to konwersja. O konwersji mówi się wtedy, gdy gra stworzona na jedną platformę, po jakimś czasie wychodzi też w wersjach na inne komputery/konsole (zwykle tak jest, gdy dana gra okazuje się wielkim hitem).
L[]
Liternik
Liternik (ang. letterer) to artysta grafik, projektant pojedynczych napisów lub krojów pisma. W przemyśle komiksowym liternik zajmuje się projektowaniem czcionek i wypisywaniem tekstów w dymkach. Niegdyś liternicy wypisywali każdy tekst odręcznie, dziś coraz częściej korzystają z programów komputerowych, zwłaszcza twórcy komiksów dla masowego odbiorcy.
M[]
Manual
Manual może oznaczać:
- Instrukcję, podręcznik obsługi gry.
- Ilustrowany przewodnik po sprzęcie i technologii danego uniwersum (np. Colonial Marines Technical Manual).
Merchandising
Merchandising to działalność marketingowa, której istotę stanowi stosowanie znaków towarowych, postaci, przedstawień, wizerunków i symboli kojarzonych przez odbiorców z jednym produktem – najczęściej serialem telewizyjnym lub filmem - w celu poprawy efektów sprzedaży innego produktu, adresowanego do szerokich rzesz konsumentów, a oferowanego z zasady w sprzedaży detalicznej. Przykładem merchandisingu jest sprzedaż koszulek, figurek, etc.
Midquel
Midquel to określenie szeroko rozumianego utworu (książki, filmu, serialu itp.), rodzaj kontynuacji, którego akcja rozgrywa się w trakcie wcześniejszego utworu. Zobacz też: Interquel.
Mistrz Gry
Mistrz Gry (ang. Game Master, w skrócie GM) to organizator, narrator oraz sędzia w grach fabularnych. Mistrz Gry tworzy dla graczy przygody (nazywane również sesjami), często łącząc je w kampanie. Mistrz Gry ma pełną kontrolę nad światem; kontroluje wszystkie wydarzenia zewnętrzne oraz postacie nie kierowane przez graczy Jedynie Mistrz Gry dysponuje pełną wiedzą na temat świata i scenariusza gry.
Mockbuster
Mockbuster (ang. kontaminacja słów mock - imitacja i blockbuster - hit kinowy) to określenie na niskobudżetowy film o tytule i fabule przypominającej jakąś słynną produkcję. Mockbusterem jest na przykład film Alien versus Hunter ze studia Asylum.
Mod
Mody to przeróbki wykonana najczęściej przez społeczność graczy albo producenta gry. Zmiany mogą polegać np. na dodaniu nowych rodzajów broni, przedmiotów, przeciwników, postaci, trybów gry, plansz czy fabuły.
Motion capture
Motion capture to technika stosowana w filmach i grach komputerowych, polegająca na "przechwytywaniu" ruchów aktorów na komputer, przez co postacie poruszają się bardzo realistycznie.
Multiplayer
Multiplayer (ang., w skrócie multi) to możliwość jednoczesnej gry więcej niż jednego gracza w danej chwili w tę samą grę.
N[]
Nowelizacja
Nowelizacja (ang novelization od novel - powieść) - zobacz adaptacja książkowa.
NPC
NPC to skrót od Non Playable Character, czyli po polsku bohater niezależny. W ten sposób określa się postać w grze, która nie jest sterowana przez człowieka, ale ma jakieś znaczenie w grze.
O[]
OEM
OEM to skrót na określenie gry firmowo dołączonej (jako bonus) do np. zakupionej karty graficznej.
One-shot
One-shot (ang. jedno ujęcie) - historia komiksowa składająca się tylko z jednego tomu, w którym jest zawarta cała fabuła komiksu. Przykład: Aliens: Earth Angel.
Origin story
Origina story (ang. historia pochodzenia) to komiks, w którym przedstawiona została geneza jakiegoś bohatera lub antybohatera. Porównaj: zero number.
Outro
Outro (z ang.) to film lub animacja kończąca grę.
P[]
Paperback
Paperback (ang., wym. pejperbek) książka tania, wydana estetycznie w miękkiej okładce; por. pocket book.
Patch
Patch to inaczej łata - jest to poprawka lub uaktualnienie do programu bądź gry, przeznaczona do usunięcia pewnych problemów, błędów, rozszerzenia funkcjonalności programu albo zwiększenia wydajności. Patch do gry tworzony jest zwykle przez jej twórców i udostępniany bezpłatnie, eliminujący wykryte (za późno) błędy, poprawiający grafikę, czy zmieniający fizykę gry. Niektóre patche muszą być instalowane na konkretną wersję gry, podczas gdy inne mogą być instalowane na jakąkolwiek wersję.
Penciller
Penciller (ang. od pencill - ołówek) - inaczej rysownik. To osoba tworząca ołówkowy szkic komiksu.
Pick-up
Pick-up (ang. to pick up - podnosić, zbierać) jest to przedmiot dostępny w grze który jest często spotykany podczas rozrywki, np amunicja, czy broń. Zobacz także: Power Up.
Pin-up
Pin-up w terminologii komiksowej oznacza całostronicowe dzieło, zwykle bez dialogów, eksponujące bohatera, grupę bohaterów lub wydarzenie. Termin pochodzi od ang. pin up (przypiąć, powiesić). Nie należy mylić ze stylistyką "pin-up girl".
Playable demo
Playable demo (ang. grywalne demo) to demo gry w które można zagrać, w przeciwieństwie do non-playable, gdzie widz skazany jest tylko na status obserwatora.
Pocket book
Pocket book (ang., wym. poketbuk) kieszeniowiec, książka kieszonkowa w miękkiej okładce, wydana tanio, estetycznie, w masowym nakładzie.
Power-up
Power-up element w grach powodujący, że przez pewien czas postać jest w jakiś sposób znacznie wzmocniona np. czasowa nieśmiertelność lub poczwórne zadawane obrażenia. Power-up'y w przeciwieństwie do pick-up'ów
nie są częstym elementem gry.
Powieść graficzna
Termin powieść graficzna lub też nowela graficzna (ang. graphic novel) jest określeniem amerykańskich krytyków komiksów dla odróżnienia poważnych historii komiksowych dla dorosłych od popularnych komiksów superbohaterskich. Teoretycznie termin ten obejmuje zamknięte historie o dużej objętości (ponad 100 stron), które nigdy wcześniej nie były publikowane w odcinkach (w standardowych zeszytach lub prasie). W praktyce wydawnictwa komiksowe stosują to określenie dla wydań zbiorczych (trade paperback) wszelkich komiksów. Podział historii obrazkowych na komiksy i powieści graficzne jest kontrowersyjny i często krytykowany, niektórzy uważają go za podział sztuczny. Terminu powieść graficzna używa się też niekiedy dla określenia bogato ilustrowanych mikropowieści (opowiadań) jak Aliens: Tribes.
Press kit
Press kity to materiały promocyjne dostępne dla dziennikarzy przed premierą filmu. Obejmują podstawowe dane o produkcji, obsadzie oraz plakaty i/lub zdjęcia. Electronic Press Kit ("EPK") to press kit dostępny w formie elektronicznej, na płycie CD lub DVD, może zawierać dodatkowo filmowe lub dźwiękowe pliki multimedialne.
Prequel
Prequel to poprzednik, "kontynuacja" jakiegoś utworu (zwykle popularnego filmu), opowiadająca o wydarzeniach wcześniejszych niż opisane w pierwowzorze. Ze względu na czas akcji, oraz nawiązania do firmy Weyland-Yutani, za prequele serii Aliens można uznać filmy z serii Alien vs. Predator.
R[]
Reboot
Reboot to termin głównie z dziedziny teorii filmowej (ale stosowany też w branży gier komputerowych czy komiksów) określający film podejmujący tematykę wcześniejszego bądź wcześniejszych filmów z serii, nie będący jednak ich bezpośrednią kontynuacją ani prequelem. Jest to film rozpoczynający nową serię opowiadającą o konkretnej postaci lub wprowadzającą znany wątek.
Remake
Remake (ang. wytwarzać coś ponownie) – w kinematografii terminem tym określa się nowszą wersję wcześniej nakręconego filmu lub kolejną adaptację jakiegoś materiału źródłowego, np. sztuki, książki, opowiadania itd. Remake'ami gier wideo są zazwyczaj nowe wersje gier pochodzących ze starych platform sprzętowych.
Reżyser
Reżyser to osoba realizująca własną artystyczną koncepcję sztuki teatralnej, filmu, audycji radiowej, programu telewizyjnego itp. Koordynuje działania wszystkich członków ekipy danego przedsięwzięcia i odpowiada za jego ostateczny kształt. Reżyser musi dbać o właściwe wyeksponowanie myśli autora sztuki bądź scenarzysty.
Rip off
Rip off (ang. idiom. kradzież, oszustwo) w odniesieniu do mediów to określenie na zjawisko bazowania na cudzym pomyśle; nieudolne naśladownictwo, bardzo zbliżone do plagiatu.
Rom
Rom (od ang. ROM Read-Only Memory to plik z zapisanym zrzutem z pamięci innej (głównie starszej), który umożliwia uruchomienie programu na emulatorze. W praktyce jest to gra zapisana w pliku o rozszerzeniu pasującym do emulatora.
Runaway production
Runaway production (ang. dosłownie uciekająca produkcja to termin używany w amerykańskim przemyśle filmowym do opisania filmu przeznaczanego do wyświetlania w USA, ale do którego zdjęcia są kręcone w innym kraju.
S[]
Savestate
Savestate (ang., w skrócie save) to zapis stanu gry, aby móc ją kontynuować później lub zabezpieczyć się przed ewentualnymi zagrożeniami dla bohatera gry.
Scenariusz
Scenariusz jest to forma literacka przyszłego dzieła, będąca podstawą jego realizacji. Scenariusz zawiera szkic fabuły, charakterystykę postaci, opis miejsc, dialogi oraz uwagi odautorskie. Może być przeróbką istniejącego dzieła literackiego (tzw. scenariusz adaptowany) lub stanowić oryginalną twórczość autora (scenariusz oryginalny). Na podstawie scenariusza opracowywany jest scenopis - techniczny plan realizacji filmu.
Scenarzysta
Scenarzysta jest to autor scenariusza.
Scenograf
Scenograf jest to osoba odpowiedzialna za wykonanie dekoracji i kostiumów. Bierze udział w wyborze plenerów i wnętrz.
Scenopis
Scenopis to szczegółowy opis każdego z ujęć filmu. Tworzony jest na podstawie scenariusza. Zawiera opis ruchów kamery, zachowanie aktorów oraz dialogi. Określa długość ujęć, szkice scen i plan sytuacyjny.
Scenorys
Scenorys (ang. storyboard), scenopis obrazkowy - seria obrazów i szkiców, będących wskazówkami przy filmowaniu dla reżyserów, scenografów, operatorów, aktorów i montażystów. Scenorys jest wykonywany przez specjalnego rysownika określanego w branży filmowej i reklamowej jako storyboardzista. Ilustrowany scenopis filmu, swego rodzaju komiks. Kolejny etap prac przygotowawczych do filmu po scenariuszu i scenopisie opisowym.
Sequel
Sequel (ang. kontynuacja, dalszy ciąg, następstwo) to kontynuacja dzieła (filmu, książki, komiksu lub gry komputerowej) przedstawiająca dalsze losy poznanych bohaterów. Uwaga! Poszczególne numery wchodzące w skład jednej serii nie są nigdy sequelami ani prequelami. Dla przykładu - Aliens: Colonial Marines #2 nie jest sequelem Aliens: Colonial Marines #1, tylko drugim numerem dwunastozeszytowej serii komiksów.
Sidequel
Sidequel (ang. side - tu: poboczny) - książka, film, komiks, gra rozgrywająca się jednocześnie (ale obok) wcześniej opisanych wydarzeń. Może przedstawiać historię z punktu widzenia drugoplanowych bohaterów, uzupełniać fabułę swego poprzednika. Zobacz też: Midquel.
Singleplayer
(ang., w skrócie single), inaczej gra jednoosobowa to nazwa rodzaju rozgrywki w grach komputerowych i wideo przeznaczona wyłącznie dla jednego gracza.
Solucja
Solucja (ang. solution - rozwiązanie) to przewodnik po grze, podpowiadający kolejne kroki ku finałowi.
Soundtrack
Soundtrack, czyli ścieżka dźwiękowa (z ang., OST – original sound track – oryginalna ścieżka dźwiękowa) – zapis motywu lub całej ścieżki dźwiękowej utworu muzycznego, która pojawia się w filmie lub grze wideo, jak również wydania płytowe złożone z kolekcji takich utworów.
Spin off
Spin-off (ang. efekt uboczny) – w terminologii związanej z produkcją filmową i telewizyjną jest to określenie nowego filmu/serialu powstającego na bazie dużej popularności bohaterów lub wątków produkcji oryginalnych.
Spoiler
Spoiler, psuj (ang. to spoil - psuć) to informacja, która psuje zabawę, gdyż zdradza ważne szczegóły na temat akcji lub zakończenia filmu, książki, gry czy komiksu. Zalecana jest więc ostrożność przy czytaniu informacji o tych dziełach, których jeszcze nie obejrzeliśmy/przeczytaliśmy, gdyż możemy niechcący dowiedzieć się rzeczy, które zepsują nam przyjemność. Dotyczy to zwłaszcza komiksów i książek niewydanych w Polsce (a jest ich naprawdę sporo). Spoilerowanie (czyli umieszczanie spoilerów w listach) uznawane jest w większości grup dyskusyjnych za poważne wykroczenie i przejaw braku kultury (za co grozi nawet wydalenie z listy). Zobacz też ostrzeżenia o spoilerach w Xenopedii, aby dowiedzieć się jak oznaczać spoilery w tekście artykułów.
Sprite
Sprite (ang. dosł. duszek) to dwuwymiarowy obrazek używany w systemach grafiki dwuwymiarowej i 2.5-wymiarowej, który po przesunięciu i ewentualnie przeskalowaniu jest przenoszony na ekran.
T[]
Tagline
Tagline (ang.) to hasło reklamowe, slogan promujący film, czasem znana kwestia z filmu kojarzona powszechnie w kulturze popularnej z danym obrazem. Przykłady:
- "W kosmosie nikt nie usłyszy twojego krzyku" (Obcy - ósmy pasażer Nostromo).
- "Ktokolwiek wygra... my przegramy" (Obcy kontra Predator).
TBA
TBA jest skrótem najpowszechniej używanym by oznaczać to be announced (ang. do ogłoszenia). Zwrot TBA jest często zapisywany w miejscu, gdzie później pojawi się data. Używa się go wtedy, gdy nie jest znana dokładna data jakiegoś wydarzenia. To be confirmed (ang. do potwierdzenia, w skr. TBC) jest również podobnym zwrotem i jest regularnie używany jako potwierdzanie daty wydania filmów czy gier.
Tie
Tie lub tie-in (ang. dosłownie dowiązane) oznacza najczęściej dzieło osadzone w danym uniwersum, ale stworzone przez innego autora niż oryginał. W terminologii zachodniej określenie tie-in obejmuje też czasem adaptacje książkowe i komiksowe, gry, jak również merchandishing.
Tips
Tipsy (ang. tips - wskazówki) to rozmaite podpowiedzi do gry, dotyczące sekretnych przejść, sposobów na wygraną. W odróżnieniu od cheatów tipsy nie muszą oznaczać konieczności wpisywania kodów.
Totalna konwersja
Totalna konwersja (ang. total convrsion) to modyfikacja gry (zobacz: mod), która zamienia wyjściową grę w coś (teoretycznie) zupełnie odmiennego. Zmianie ulega cała fabuła, cele i mechanika gry itd.
Trade paperback
Trade paperback (czasem samo trade) określa album stanowiący wydanie zbiorcze kilku zeszytów komiksowych w miękkiej oprawie. Porównaj hardcover.
Trailer
Trailer (ang. dosłownie "przyczepa") to po polsku zwiastun - kilkudziesięciosekundowa zapowiedź zapowiedź filmu, programu TV lub gry komputerowej, mająca zachęcić nas do jego oglądania. Nazwa pochodzi stąd, iż ostatnie metry taśm z filmami rozpowszechnianych w kinach zazwyczaj "dopychano" właśnie zapowiedziami innych produkcji tej samej wytwórni.
Tutorial
Tutorial to zwykle etap/misja w grze, w której komputer uczy nas poruszania się w świecie danej gry (obsługa, klawiszologia, funkcja danego przedmiotu itp.).
Trainer
Trainer to program, który - po dołączeniu do określonej gry - pozwala graczom na rozmaite oszustwa - np. granie z nieskończoną ilością żyć, dostęp do wszystkich etapów itd. Zwykle nie istnieją uniwersalne trainery - praktycznie każdy trainer pisany jest z myślą o konkretnym tytule (a nawet o określonej jego wersji).
U[]
Upgrade
Upgrade (ang. ulepszenie, rozbudowanie, dosł. wyższa klasa) może to być ulepszenie sprzętu tzw. wymiana gorszego sprzętu, na nowy lepszy z lepszymi częstotliwościami i parametrami, albo gry. W wypadku gry upgrade to inaczej patch (poprawiający bugi, ulepszenie mechaniki gry czy wprowadzenie propozycji graczy) lub data-dysk (wprowadzający nową funkcjonalność). W grach upgrade często rozumiany jest jako ulepszenie: broni, pancerza, zdolności itp.
V[]
Variant cover
Variant cover (lub variant edition) to określenie tego samego komiksu, którego różne wydania różnią się okładkami. Często odmienne okładki posiadają różne partie tego samego komiksu. Komiksy takie mają wartość kolekcjonerską.
Versus
Kiedyś łacińskie słowo versus (przeciw, kontra, w skrócie vs.) kojarzyło się głównie z salą sądową albo z meczami bokserskimi. Dziś coraz częściej termin używany bywa w sztuce - literaturze i spopularyzowane przede wszystkim w komiksie oraz filmowych ekranizacjach i komputerowych grach opartych na fabule. Słowo jest używane jako marketingowy klucz do przeprowadzenia swoistej "kontynuacji" lub historii pobocznej towarzyszącej utworom (najczęściej dwóm popularnym w danym czasie) polegającej na skonfrontowaniu bohaterów różnych historii. Przykłady: Alien vs. Predator, Batman vs. Predator, Superman vs. Aliens. Versusy mogą też pojawiać się w twórczości fanowskiej i parodiach, np. Gołota vs. Predator.
Virtual reality
Virtual reality (z ang. rzeczywistość wirtualna) – obraz sztucznej rzeczywistości stworzony przy wykorzystaniu technologii informatycznej. Polega na multimedialnym kreowaniu komputerowej wizji przedmiotów, przestrzeni i zdarzeń nieistniejących w naturze. Za przykład rzeczywistości wirtualnej można uznać gry komputerowe, będące odzwierciedleniem mniej lub bardziej rzeczywistego świata.
W[]
WSAD
WSAD (lub też rzadziej WASD) to pozycja czterech klawiszy na lewej części klawiatury typu QWERTY, często używana do sterowania ruchem postaci w grach komputerowych (główniej grach akcji). Klawisze 'W' i 'S' sterują chodem w przód i w tył, a klawisze 'A' i 'D' – na boki. Układ klawiszy pokrywa się z rozmieszczeniem tzw. strzałek, również często używanych do sterowania bohaterami gier.
Y[]
Yearbook
Yearbook (ang.) to po polsku rocznik. Może oznaczać m.in. zbiorowe wydanie w jednym albumie komiksów z jednego roku.
Z[]
Zero number
Zero number (ang. numer zerowy) to szczególna odmiana prequela. Oznacza specjalny album (oznaczony numerem 0), którego akcja poprzedza wydarzenia opisane w danej serii. Stanowi prolog do historii, może odkrywać nieznane dotąd fakty z przeszłości bohaterów.
Zin
Zin - zobacz fanzin.
Zwiastun
Zwiastun - zobacz trailer.